با فرا رسيدن فصل تابستان و افزايش ميزان مصرف برق يكبار ديگر موضوع مديريت بار و پاسخگوئي به نيازهاي مصرفي در زمان پيك مطرح ميشود. در اين زمان اعمال سياستهاي جديد در زمينه مصرف بهينه صنايع و كارخانه ها از اهميت بسزائي برخوردار است. بررسي ها نشان مي دهد همه ساله با افزايش ميزان مصرف برق، فشار وارده بر شبكه سراسري برق افزايش مي يابد به گونه اي كه در ساعات پيك مصرف در تابستان بخصوص در ماههاي تير و مرداد مشكلات فراواني جهت توليد و توزيع مطمئن برق براي شبكه ايجاد مي شود. در ارتباط با بهينه سازي مصرف انرژي ، تنظيم ساعت كار صنايع بزرگ و اجراي برنامه تعطيلات و تعميرات سالانه آنها از اهميت خاصي برخوردار است. در اين باره بايد خاطرنشان كرد كه در برنامه چهارم توسعه به الزام رعايت معيارهاي مديريت مصرف از سوي صنايع با ديماند يك مگاوات و بالاتر تصريح شده است . 
 اهميت انرژي الكتريكي در رونق اقتصادي، رفاه اجتماعي و عدم پاسخگوئي روشهاي گذشته مديريت بار بدليل رشد شديد مصرف برق سبب تصويب ماده 121 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران(تنفيذ شده در ماده 20 قانون برنامه چهارم توسعه) گرديده است كه بند(ج) آن بشرح زير مي باشد. تنظيم برنامه فصلي ساعات كار كارخانه ها و صنايع توسط وزارتخانه هاي ذيربط به نحوي كه مصرف برق و انرژي در ماههايي كه داراي حداكثر مصرف هستند، كاهش يابد و سياستهاي تشويقي براي مصرف كنندگان در غير ساعات اوج مصرف، اعمال گردد. (آئين نامه اجرايي بند (ج) ماده 121، تصويب نامه هيأت محترم وزيران، شماره 1912/ت 23877 ه، تاريخ 26/1/1380 تنفيذ شده در آيين نامه اجرايي بند(ج) ماده 20، تصويب نامه هيأت محترم وزيران شماره 27931/ت 33400 ه، تاريخ 8/5/1384 و همچنين دستور وزير محترم نيرو در هامش نامه شماره 130/8343 مورخ 25/10/86)
فصل چهارم قانون برنامه سوم توسعه در خصوص تعيين ساعات كار كارخانه ها و صنايع و ضوابط مصرف انرژي در ايام سال بشرح زير مي باشد: ماده 22: تمام مشتركين صنعتي برق، كه ميزان برق مصرفي آنها يك تا پنج مگاوات مي باشد موظفند تعطيلات سالانه (غير رسمي) و تعميرات دوره اي واحدهاي خود را در فاصله بين 15 تير تا 15 شهريور ماه هر سال، اجرا نموده و برنامه زمانبندي شده آنرا به وزارت نيرو اعلام نمايند. ماده 25: در صورت عدم رعايت مواد 22 و 23 اين آيين نامه توسط مصرف كنندگان انرژي، وزارت نيرو مجاز است نسبت به تنظيم برنامه تامين انرژي اين واحدها اقدام نمايد. ماده 26: بهاي انرژي مصرفي واحدهايي كه مقررات مربوط به تنظيم برنامه فصلي را رعايت كنند، در ساير اوقات غير اوج مصرف، ارزانتر محاسبه خواهد شد. با توجه به مجموعه قوانين بيان شده در فوق موارد ذيل قابل بيان است.

• الف) مشتركين صنعتي شبكه برق با قدرت قراردادي بيش از يك مگاوات مگاوات موظف اند جهت كاهش پيك بار در طرح تعطيلات و تعميرات سالانه (به غير از تعطيلات رسمي) همكاري نمايند. .بند(ج) ماده (121)
• ب) تنها صنايعي مي توانند در طرح شركت نكنند كه مجوز لازم را از كميسيون ذيصلاح دريافت و ارائه دهند. (تبصره بند(ج) ماده 121)
• و) در صورت همكاري صنايع مشمول در طرح، واحدهاي ذيربط وزارت نيرو موظف به انجام اقدامات تشويقي جهت اين دسته از مشتركين مي باشند. (ماده 26 فصل چهارم)

 

 

براساس ماده 26 فصل چهارم قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران(تنفيذ شده در ماده 20 قانون برنامه چهارم توسعه) شركت توانير موظف است در بهاي انرژي الكتريكي واحدهاي همكاري كننده تعديل هايي را لحاظ نمايد. بنابراين تخفيف بهاي انرژي صنايع همكار بصورت زير محاسبه مي گردد.
در صورت همكاري صنايع (حداقل به مدت پنج روز) در فاصله زماني پانزدهم تير ماه تا پانزدهم شهريور ماه و كاهش حداقل 10 درصد از ديماند مصرفي خود (نسبت به متوسط ديماند مصرفي طي سه دوره قبل از اجراي برنامه) متناسب با ديماند و انرژي كاهش يافته و مدت زمان همكاري با برنامه، مشمول تخفيف طبق جدول ذيل گشته و تخفيف محاسبه شده به حساب بستانكاري صنايع مذكور منظور مي گردد.

 

1.    در صورت همکاری صنایع ( حداقل به مدت یک هفته ) در نیمه دوم تیر ماه و نیمه اول شهریور ماه و کاهش حداقل 50 درصد از دیماند مصرفی خود ( به نسبت متوسط دیماند مصرفی طی شش دوره قبل از اجرای برنامه ) به ازای هر کیلو وات ساعت صرفه جویی ( عدم مصرف ) مبلغ 300 ریال و متناسب با دیماند کاهش یافته و مدت زمان همکاری با برنامه از پرداخت دیماند همان معاف میشوند و تخفیف ها به حساب بستانکاری صنایع همکار منظور میگردد.

2.   در صورت همکاری صنایع ( حداقل به میزان دو هفته ) در مرداد ماه و کاهش حداقل 50درصد از دیماند مصرفی خود ( به نسبت متوسط دیماند مصرفی طی شش دوره قبل از اجرای برنامه ) به ازای هر کیلو وات ساعت صرفه جویی ( عدم مصرف ) مبلغ 330 ریال و تخفیف بهای دیماند حالت 1 با ضریب 1/1 محاسبه و به حساب بستانکاری صنایع همکار منظور میگردد.

3.   در صورت همکاری صنایع ( حداقل به مدت یک هفته ) در مرداد ماه و کاهش حداقل 70 درصد از دیماند مصرفی خود ( به نسبت متوسط دیماند مصرفی طی شش دوره قبل از اجرای برنامه ) به ازای هر کیلو وات ساعت صرفه جویی ( عدم مصرف ) مبلغ 375 ریال و تخفیف بهای دیماند حالت 1 با ضریب 25/1 محاسبه و به حساب بستانکاری صنایع همکار منظور میگردد.

4.   صنایعی که تنها در ساعات اوج بار و در فاصله زمانی 15 تیر ماه لغایت 15 شهریور ماه با کاهش حداقل 50 درصد از دیماند مصرفی خود و حداقل به مدت یک هفته با با برنامه همکاری نمایند ، تخفیف بهای دیماند آنها ، مطابق تخفیف های ذکر شده در ابلاغیه و با ضریب یک ششم محاسبه و پرداخت گردد.

5.   صنایعی که میزان کاهش دیماند آنها در بازه زمانی برنامه ریزی شده ، کمتر از 50 درصد دیماند مصرفی طی شش دوره قبل از اجرای برنامه میباشد ، لازم است تخفیف بهای انرژی و بهای دیماند آنها ،‌با استناد مفاد بند 14 شرایط عمومی تعرفه های برق با اعمال ضرایب مناسب تعدیل شده و پرداخت گردد.

 

تبصره : صنایع با دیماند کمتر از یک مگاوات ، در صورت وجود تجهیزات اندازه گیری و در حد مقدورات شرکت برق ، میتوانند با این برنامه همکاری نمایند.

 

 مثال : اگر یک مشترک با دیماند متوسط ( شش دوره قبل ) 9000 کیلو وات و مصرف متوسط انرژی الکتریکی ( شش دوره قبل ) 5184000 کیلو وات ساعت ، مصرف خود را   به مدت 14 روز در مرداد ماه به 2700 کیلو وات کاهش دهد ( 70 درصد کاهش دیماند) منافع مالی حاصله برای او به صورت زیر قابل محاسبه میباشد:

 انرژی استفاده نشده=6300*24*14=3116800 kwh

  نرخ دیماند ( هزینه خرید هر کیلو وات قدرت قراردادی ) = 1/11870 R/kw

  بهاء تخفیف =6300*1/11870*(46/0) *25/1 = 6/43 میلیون ریال

بهاء تخفیف انرژی = 2116800*375=4/79 میلیون ریال

مجموع تخفیف ها= 4/79+6/43=123 میلیون ریال

بنابر این مشترک ، در همکاری 14 روزه خود با این طرح 123 میلیون ریال بستانکار از شرکت برق خواهد گردید.

 

طرح تعطیلات و تعمیرات تابستانی صنایع

  رشد مصرف برق طی سالهای اخیر بگونه ای بوده است که در صورت ادامه داشتن این روند ، طی هشت سال آینده بایستی ظرفیت تولید انرژی و نیز تاسیسات انتقال و توزیع در کشور به دو برابر میزان فعلی افزایش پیدا کند . یکی از راهکارهای مهم برای کنترل و کند کردن این رشد ، استفاده از پتانسیلهای مشترکین مختلف  ( به ویژه مشترکین صنعتی ) و جلب همکاری آنها جهت اجرای برنامه های مدیریت مصرف برق میباشد.

مدیریت انرژی در صنایع شامل برنامه ریزی و انجام اقداماتی در جهت مصرف صحیح انرژی و حااکثر نمودن منافع با حداقل سازی هزینه ها بدون کاهش کیفیت محصولات یا خدمات ، در راستای اصلاح الگوی مصرف انرژی در کشور با حفظ و صیانت از ذخایر ملی و حفظ محیط زیست است.

برای این کار باید روشها و تجهیزاتی را برای فعالیت خود انتخاب نماییم که بیشترین بازدهی را داشته باشد و از هدر دادن و اتلاف انرژی بپرهیزیم.

پتانسیل های موجود برای اصلاح الگوی بار بخش صنعت شامل موارد ذیل میباشد:

·        جابجایی بار .

·        صرفه جویی در مصرف .

·        استفاده از تکنولوژی های جدید .

·        شرکت در طرح تعطیلات تابستانی.

·        شرکت در برنامه های کنترل بار مستقیم.

از میان موارد فوق در اینجا به بحث شرکت در طرح تعطیلات تابستانی صنایع میپردازیم:

با توجه به ضرورت اجرای برنامه های مدیریت بار و انرژی و به منظور اصلاح الگوی مصرف ، وزارت نیرو برای تشویق مشترکین مختلف خود ( بخصوص مشترکین صنعتی ) ، تعرفه های مخفف و یارانه های مناسب در نظر گرفته است که در صورت استفاده  مشترکین از این تعرفه ها و همکاری با صنعت برق ، هزینه انرژی الکتریکی آنها کاهش قابل توجهی خواهد داشت.

از دیدگاه منافع ملی نیز همانگونه که بیان شد با فرا رسیدن تابستان و افزایش میزان مصرف برق یکبار دیگر موضوع مدیریت بار و پاسخگویی به نیازهای مصرف مطرح میشود. در این زمان اعمال سیاستهای جدید در زمینه مصرف بهینه صنایع و کارخانه ها از اهمیت بسزایی برخوردار است . بررسی ها نشان میدهد همه ساله با افزایش میزان مصرف برق ، فشار وارده بر شبکه سراسری برق افزایش مییابد ، به گونه ای که در ساعات پیک مصرف در تابستان بخصوص در ماههای تیر و مرداد مشکلات فراوانی جهت تولید و توزیع مطمئن برق برای شبکه ایجاد میشود.

در ارتباط با بهینه سازی مصرف انرژی نکته مهمی که از اهمیت خاص برخوردار است تنظیم ساعات کار صنایع بزرگ و اجرای برنامه تعطیلات و تعمیرات سالانه آنهاست .

 

  

نحوه اجرای طرح تعطیلات تابستانی                       
مجریان اصلی این طرح برقهای منطقه ای و شرکتهای توزیع میباشند . بر اساس بخشنامه های صادره از طرف شرکت توانیر ، شرکتهای برق موظف به اهتمام در اجراء دقیق و صحیح این طرح و انجام اقدامات لازم در جهت جلب همکاری هرچه بیشتر صنایع مشمول طرح میباشند . بر این اساس اقدامات اصلی که توسط شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ انجام میگیرد:
 

1.      درخواست برنامه پیشنهادی دوره تعطیلی صنایع: انجام مکاتبات جهت اعلام برنامه پیشنهادی صنایع

2.   تصویب برنامه تعدیل بار صنایع : بر اساس مطالعات بار انجام شده و برنامه پیشنهادی صنایع ، برنامه تعدیل شده صنایع جهت همکاری توسط شرکت برق پیشنهاد و با توجه به نظر صنایع همکار تصویب میگردد.

3.   نظارت و کنترل بر اجرای دقیق طرح: در طی اجرای طرح ، مطابق برنامه زمانبندی شده ، مامورین قرائت تجهیزات اندازه گیری از صنایع مشمول طرح بازدید نموده و نحوه همکاری آنها را مورد ارزیابی قرار میدهند.

4.   تشویق صنایع همکار : پس از پایان طرح و ارزیابی میزان همکاری صنایع ، بر اساس بخشنامه های ابلاغی از طرف توانیر نوع ، میزان و نحوه اجرای تشویقات به صنایع همکار تعیین و به آنها اعلام میگردد.